Gdy sprawa egzekucyjna utknęła w sądzie na wiele miesięcy, a pismo do Przewodniczącego Wydziału nie przyniosło rezultatu, pozostaje sięgnięcie po skargę na przewlekłość postępowania.
To już nie jest prośba ani sugestia – to formalne postępowanie sądowe, które uruchamia mechanizm naprawczy w systemie wymiaru sprawiedliwości.
Natychmiastowy efekt mobilizujący – kluczowa obserwacja z praktyki
Skarga na przewlekłość ma jedną niezwykłą cechę, o której niewielu wie: nie trzeba czekać na jej formalne rozpoznanie, by zobaczyć efekty. Sam fakt wpłynięcia skargi do sądu uruchamia błyskawiczną reakcję.
Sąd, dowiadując się o skardze, natychmiast podejmuje czynności w celu zniwelowania skutków przewlekłości. Sprawa, która czekała miesiącami, nagle rusza z miejsca – wydawane są postanowienia, wyznaczane terminy rozpraw. Wszystko to dzieje się w ciągu kilku dni od złożenia skargi, jeszcze zanim sąd wyższej instancji w ogóle zacznie ją rozpoznawać.
Dopiero po załatwieniu zaległych czynności akta skargi wędrują do sądu odwoławczego. W praktyce oznacza to, że skarga działa dwutorowo: mobilizuje natychmiast i może przynieść zadośćuczynienie później.
Przykład z praktyki
Warto przyjrzeć się autentycznemu zarządzeniu Sądu Okręgowego, które dobrze ilustruje opisany mechanizm. Po wielomiesięcznej bezczynności tego sądu złożyliśmy skargę, która wpłynęła do sądu 13 lutego 2025 roku. Już tydzień później w Systemie Informacyjnym pojawiło się takie zarządzenie.
Dnia 20 lutego 2025 r.
Sygnatura akt XX GNc 1454/24
ZARZĄDZENIE
- Akta przedstawić referendarzowi sądowemu, celem podjęcia (w terminie 3 dni roboczych) decyzji procesowej w związku z pismem powoda z dnia […] – celem zniwelowania skutków skargi strony na przewlekłość niniejszego postępowania.
- Po wykonaniu punktu 1 akta przekazać Sądowi Apelacyjnemu.
A zatem nagle referendarz dostał trzy dni na załatwienie sprawy, która wcześniej czekała miesiącami. Cel był jasny – przekazać sprawę do Sądu Apelacyjnego już jako załatwioną.
Lepiej późno niż wcale.
Podstawy prawne i właściwość
Skargę reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Skargę w sprawach cywilnych, w tym egzekucyjnych, rozpoznaje sąd bezpośrednio wyższego rzędu.
Wymogi formalne – lepiej z pomocą prawnika
Skarga na przewlekłość to już nie jest zwykłe pismo, które można napisać samodzielnie. Wymaga znajomości przepisów procesowych, orzecznictwa i sposobu argumentacji prawniczej.
Nie wystarczy ogólne stwierdzenie o bezczynności – trzeba wykazać konkretne okresy zwłoki, wskazać, które czynności powinny zostać podjęte, i uzasadnić, dlaczego zwłoka była nieuzasadniona.
Poprawne sporządzenie skargi wymaga przeanalizowania akt sprawy, ustalenia chronologii zdarzeń i oceny, czy tempo postępowania było obiektywnie nadmierne w stosunku do stopnia skomplikowania sprawy. To zadanie dla profesjonalisty.
Przykładową skargę sporządzoną przeze mnie możesz zobaczyć tutaj:
Kliknij i pobierz dokument:
Opłata wynosi 200 złotych i jest zwracana w razie uwzględnienia skargi.
Co może zrobić sąd rozpoznający skargę
Sąd rozpoznający skargę może:
- stwierdzić przewlekłość postępowania
- zasądzić od 2 000 do 20 000 złotych tytułem zadośćuczynienia (płaci Skarb Państwa)
- wydać sądowi zalecenia co do dalszego postępowania
Postanowienie sądu stwierdzające przewlekłość może być również podstawą do późniejszego dochodzenia odszkodowania za szkodę wynikłą z przewlekłości w odrębnym postępowaniu.
Konsekwencje dla wymiaru sprawiedliwości
W przypadku uwzględnienia skargi sąd z urzędu doręcza odpis orzeczenia prezesowi właściwego sądu.
Sprawa jest więc ewidencjonowana i z pewnością nie będzie wyglądać dobrze ani w statystykach sądu, ani konkretnego sędziego lub referendarza.
Różnica między skargą na przewlekłość postępowania sądowego a skargą na komornika
To dwa odrębne tryby.
Skarga na przewlekłość postępowania sądowego dotyczy bezczynności sądu. Skarga na przewlekłość egzekucji komorniczej dotyczy bezczynności komornika i jest rozpoznawana w innym trybie – tam odpowiada komornik z własnych środków, a nie Skarb Państwa.
Praktyczne wskazówki
Warto najpierw wykorzystać łagodniejsze środki – pismo do Przewodniczącego Wydziału. Skarga na przewlekłość powinna być środkiem ostatecznym, gdy inne działania nie przyniosły rezultatu.
Przed złożeniem skargi warto udokumentować bezczynność – zapisać daty pism, wezwań, odpowiedzi lub ich braku. To ułatwi wykazanie okresów nieuzasadnionej zwłoki.
Skarga na przewlekłość postępowania sądowego – podsumowanie
Najważniejsze, co warto wiedzieć o skardze na przewlekłość: działa niemal natychmiast. Efekt mobilizujący następuje w ciągu kilku dni od złożenia.
Dodatkowo może przynieść zadośćuczynienie finansowe i stanowić podstawę do dalszych roszczeń odszkodowawczych.
Grzegorz Tworzewski
Adwokat
Zdjęcie: William Marques
***
Pismo do Przewodniczącego Wydziału – prosty sposób na „ruszenie” sprawy egzekucyjnej
Zdarza się, że sprawa egzekucyjna utknie w sądzie na kilka tygodni lub miesięcy. Brak aktywności sądu często blokuje komornika i powoduje frustrację wierzyciela.
Zanim jednak sięgniesz po skargę na przewlekłość postępowania, warto spróbować prostszego środka reakcji – pisma do Przewodniczącego Wydziału [Czytaj dalej…]